تاثیر مالیات خودروهای میلیاردی بر بازار، شرایط مالیات بر خودرو در جهان - مجله گوگل ایرانی

خبرنگاران - در شرایطی بعضی طرح اخذ اقتصادیات از خودروهایی با ارزش ریالی بیش از یک میلیارد تومان را عاملی برای کسادی بازار عنوان می کنند که براساس تعرفه اعلام شده، دارنده یک خودرو 1.5 میلیارد تومانی سالانه ملزم به پرداخت تنها پنج میلیون تومان یا مالک یک خودرو با ارزش 4.8 میلیارد تومانی در نهایت سالانه 92 میلیون تومان اقتصادیات خواهد پرداخت؛ لذا به نظر نمی رسد این اقتصادیات ها برای کسانی که توانایی خرید خودروهای میلیاردی را دارند، چندان اهمیت داشته باشد.

پنجم اسفند ماه امسال بود که کنندگان مجلس شورای اسلامی در جریان جلسه علنی مجلس و آنالیز بخش درآمدی لایحه بودجه سال 1400، بند الحاقی 7 تبصره 6 ماده واحده لایحه بودجه را آنالیز نموده و براساس آن مصوب کردند تا کلیه مالکان خودرو (اعم از اشخاص حقیقی و حقوقی) انواع خودروهای سواری و وانت های دو کابین دارای شماره انتظامی شخصی به نام خود و فرزندان کمتر از 18 سال و محجور تحت تکفل که در خاتمه هر سال مجموع ارزش خودرو آن ها بالغ بر یک میلیارد تومان است، مشمول پرداخت اقتصادیات سالانه خودرو خود شوند.

محاسبه اقتصادیات خودروهای میلیاردی

تعرفه اخذ اقتصادیات از این خودروها براین اساس است که خودروهای با ارزش ریالی یک میلیارد تا یک میلیارد و 500 میلیون تومان، نسبت به مازاد یک میلیارد تومان؛ یک درصد، از بیش از 1.5 میلیارد تومان تا سه میلیارد تومان به نسبت میزان مازاد 1.5 میلیارد تومان؛ دو درصد، از بیش از سه میلیارد تومان تا 4.5 میلیارد تومان نسبت به مازاد سه میلیارد تومان؛ سه درصد و در نهایت خودروهای با ارزش بالغ بر 4.5 میلیارد تومان (چهار میلیارد و 500 میلیون تومان) به نسبت مازاد بر 4.5 میلیارد تومان؛ چهار درصد مشمول پرداخت اقتصادیات به صورت سالانه خواهند شد.

بطور واضح تر می توان گفت، خودروهایی که تا یک میلیارد تومان قیمت دارند، معاف از پرداخت اقتصادیات سالانه هستند. اما مالک خودرویی که بطور مثال ارزش ریالی روز آن یک میلیارد و 200 میلیون تومان باشد، دو میلیون (از بابت مازاد بر یک میلیارد تومان) بایستی اقتصادیات بپردازد. چنانچه ارزش خودرو 1.5 میلیارد تومان باشد بایستی سالانه پنج میلیون تومان اقتصادیات بپردازد.

همچنین برای خودرویی با ارزش بطور مثال سه میلیارد و 500 هزار تومان، بایستی سالانه 41 میلیون تومان اقتصادیات پرداخت شود؛ یا برای خودرو با ارزش سه میلیارد و 900 هزار تومان، پرداخت سالانه 62 میلیون تومان به عنوان اقتصادیات ضروری است.

در خودروهایی با ارزش ریالی بالاتر از 4.5 میلیارد تومان نیز؛ بطور مثال برای یک خودرو چهار میلیارد و 800 میلیون تومانی، در مجموع سالانه 92 میلیون تومان اقتصادیات محاسبه خواهد شد. به نظر نمی رسد این 92 میلیون تومان برای دارنده خودروی حدودا پنج میلیارد تومانی، رقم چندان قابل توجهی باشد و افراد با میزان دارایی اینچنینی را از خرید این خودروهای میلیاردی باز دارد.

مرجع محاسبه اقتصادیات خودرو

مرجع محاسبه اقتصادیات خودرو، قیمت روز انواع خودرو با توجه به تاریخ ساخت یا واردات خودرو است که توسط سازمان امور اقتصادیاتی کشور تا خاتمه سال 1399 معین و اعلام خواهد شد. در این راستا، سازمان امور اقتصادیاتی مکلف شده است، حداکثر تا خاتمه خرداد ماه سال آینده نسبت به معین دارایی های مشمول و ارزش آن ها اقدام نموده و مراتب را به نحو مقتضی به اطلا ع اشخاص مشمول برساند.

دارندگان خودروهای با ارزش بالاتر از یک میلیارد تومان، بایستی اقتصادیات سالانه مربوط به خودروهای تحت تملک خود و افراد تحت تکفل را حداکثر تا خاتمه بهمن ماه سال 1400 پرداخت کنند.

در همین رابطه یک کارشناس اقتصادی ضمن اینکه هدف از اقتصادیات گیری از خودروهای لوکس و خانه نوعی توزیع ثروت بوده، معتقد است که نرخ این دو نوع اقتصادیات بایستی تصاعدی بوده و در نرخ گذاری این اقتصادیات ها ضروری است دقت زیادی صورت گیرد؛ چراکه خطا در این زمینه می تواند موجب انتقال نقدینگی و سرمایه از یک بازار به بازار دیگر شود. باتوجه به اینکه اقتصادیات سه هدف معین شامل افزایش درآمدهای پایدار برای دولت، بازتوزیع ثروت و جلوگیری از احتکار و سفته بازی را دنبال می نماید و هریک از این ها، پایه اقتصادیاتی مخصوص به خود را می طلبد، هدف مجلس برای اخذ اقتصادیات از خودروهای لوکس و خانه توزیع ثروت است.

مصوبه اقتصادیاتی از خودروهای لوکس در عین ممنوعیت واردات

با اعلام ممنوعیت واردات خودرو از مرداد ماه سال 1397، خودروهایی که تا پیش از آن با تعرفه، اقتصادیات و عوارض بالا در بازار خودرو کشور عرضه می شد، در دوران تحریم و ممنوعیت واردات، قیمت های میلیاردی به خود گرفت. اکنون نیز مجلس برای خودروهایی که نام لوکس بر آن ها می گذارد، تصویب نموده تا در سال آینده با تعرفه ای معین به دریافت اقتصادیات از این خودروها بپردازد.

در این رابطه، فعالان حوزه خودرو، اخذ اقتصادیات از خودروهای میلیاردی را در شرایط آزادسازی واردات، توجیه کننده مقررات دولت و مجلس در این رابطه خواهد بود؛ اما اکنون که واردات خودرو ممنوع است و در جلسه علنی روز گذشته (یکشنبه) مجلس نیز کنندگان در ادامه آنالیز جزییات لایحه بودجه 1400 در بخش درآمدی، ضمن اعلام مخالفت با واردات خودروهای غیرآمریکایی موجود در مناطق آزاد، بند الحاقی 6 تبصره 6 را حذف کردند.

ورود خودروهای لوکس مناطق آزاد به سرزمین اصلی منتفی شد

ضمن اینکه با وجود پافشاری هایی که برای ورود خودروهای مناطق آزاد به غیر از خودروهای آمریکایی به سرزمین اصلی و کسب درآمد از این محل وجود داشت، در نهایت این پیشنهاد در مجلس رای نیاورد و ورود خودروهای لوکس مناطق آزاد به سرزمین اصلی منتفی شد. براین اساس هیچ گونه واردات خودرویی از مناطق آزاد به سرزمین اصلی صورت نخواهد گرفت و درآمد پیش بینی شده برای دولت از این محل حذف خواهد شد.

بنابراین به گفته کارشناسان و فعالان این صنعت، اخذ اقتصادیات درعین ممنوعیت واردات، با تبعات زیادی در بازار همراه خواهد بود. از جمله این تبعات کاهش انگیزه خرید این خودروها است. مشتریان محصولات خارجی طبق مصوبه مجلس باید به طور سالانه اقتصادیات معینی را به دولت بپردازند که این اقتصادیات جدای از اقتصادیات های جاری محاسبه می شود؛ بنابراین هزینه مضاعفی را به خریداران محصولات خارجی تحمیل می نماید.

براین اساس اقتصادیات از خودروهای لوکس که طی سه سال اخیر با ممنوعیت واردات از سوی دولت روبرو شده، زمینه افزایش قیمت آن ها را بیشتر فراهم خواهد نمود و در اینصوت با ریزش مشتری، نمی تواند تامین کننده منابع پایدار برای دولت باشد.

اخذ اقتصادیات، تقاضا را کاهش نمی دهد

فربد زاوه کارشناس صنعت خودرو، در رابطه با تاثیر اقتصادیات خودروهای لوکس بر بازار و امکان تاثیرگذاری بر کاهش قیمت ها، معتقد است: اقتصادیات ممکن است باعث کاهش تقاضا شود اما به شرطی که نرخ اقتصادیات از عایدی، با هزینه های جاری و سرمایه ای قابل قیاس باشد. هزینه فرصت از دست رفته برای یک خودروی یک میلیارد تومانی بیش از 15 میلیون تومان در ماه است. به عبارتی چنانچه به جای خرید خودرو، سپرده گذاری صورت گیرد، 15 میلیون تومان سود بانکی حاصل خواهد شد. البته که هزینه بیمه، عوارض شهرداری، سوخت (حتی یارانه ای) و افت قیمت استهلاکی و… در شرایط غیرتورمی بازهم بیشتر از نرخ اقتصادیات است؛ لذا ارقام اقتصادیاتی، دافعه کافی برای نخریدن ندارد.

وی اضافه کرد: در عین حال، نرخ بازدهی تورمی خودرو در سال های اخیر، بسیار بالا بوده و علیرغم کارکرد، خودروی وارداتی بیش از 1000 درصد بازدهی را در قالب افزایش قیمت ظرف 30 ماه تجربه نموده است. در حقیقت تاثیر سیاست های پولی به مراتب بزرگتر از هزینه های اقتصادیاتی خواهد بود و مجدد منجر به کاهش تقاضا نخواهد شد. در نهایت نیز بحث جایگزینی مطرح است که در آن زمینه نیز خودروهایی همچون بنز S و BMW سری 7 که در کره هم جایگزین مطلوبی ندارند، خریداری حاضری به جایگزینی با یک خودرو چینی نخواهد بود تا اقتصادیات ندهد.

اجحافی که در حق مالکان این خودروها می شود

این کارشناس صنعت خودرو تاکید نمود: در نهایت نیز تنها خریداران این خودروها در در یک اجحاف سیستماتیک خواهند بود؛ چراکه بیش از پنج برابر ارزش واقعی و دو تا سه برابر ارزش خودروی 2021 را برای خودروی چندسال کارکرد هزینه می کنند، اقتصادیات سنگین تعرفه ورودی نیز پرداخت نموده، سهم بنزین یارانه ای ندارند و واردات قطعات خودروهایشان نیز به کشور مجاز نیست.

زاوه توضیح داد: اگر واقعا هدف کنترل بازار خودروهای داخلی و واردات هست، تنها راهکار، آزادسازی واردات است که در اینصورت خودرو پراید هم در مدت زمانی کوتاه متاثر خواهد شد. بازگشایی واردات منجر به سقوط 50 درصدی قیمت خودروهای وارداتی حتی با همین نرخ اقتصادیات و تعرفه خواهد شد. اینگونه، در شرایطی که لندکروز 2012 که بیش از 700 میلیون تومان قیمت نخواهد داشت، مدیران خودرو، چگونه خواهد توانست تیگو 8 را 1.5 میلیارد تومان بفروشد؟ یا کرولای 5015 کمتر از 400 میلیون تومان شود، دناپلاس توربو، 400 میلیون تومان مشتری دارد؟ لذا قیمت ها در بازار داخل نیز خواهد شکست.

90 درصد خودروهای وارداتی، ارزش بالای یک میلیارد تومان دارند

در همین رابطه، نعمت الله کاشانی نسب -نایب رئیس اتحادیه نمایشگاه داران و فروشندگان خودرو تهران- نیز ضمن تاکید براینکه بالغ بر 90 درصد خودروهای وارداتی، ارزش ریالی بالای یک میلیارد تومان دارند، اظهار کرد: با اجرای قانون اقتصادیات از خودروهای میلیاردی ، افت تقاضا و رکود بیشتر در بازار وارداتی ها که مدت هاست در رکود به سر می برد، ایجاد خواهد شد.

وی نسبت به تبعات این قانون بر فعالیت نمایشگاه داران خودرو که عرضه کننده خودروهای وارداتی هستند، گفت: در شرایطی که ماه هاست فروشندگان و نمایشگاه داران به سبب رکود بازار با مسائل جدی روبرو شده اند، اجرای اخذ اقتصادیات، ضربه سنگین تری بر فعالیت آن ها وارد و زیان آن ها را بیشتر خواهد نمود.

شرایط اقتصادیات بر خودرو در جهان

در حقیقت اقتصادیات از دیدگاه کلی یکی از منابع اصلی درآمد برای دولت ها شناخته می شود، اما از دیدگاه اقتصادی اقتصادیات، علاوه بر منبع درآمد بودن برای دولت، می تواند به عنوان ابزاری مؤثر در دستیابی به اهداف مرتبط با توزیع درآمد یا تخصیص منابع نیز به کار گرفته شود. اقتصادیات ها می توانند بر میزان فراوری و مصرف کالاها و همچنین توزیع درآمد میان اقشار با درآمدهای مختلف هم اثر داشته باشد.

اقتصادیات های زیست محیطی که اقتصادیات بر خودرو نیز از انواع اقتصادیات های زیست محیزی به شمار می رود، نمونه ای از دسته اقتصادیات هایی هستند که برای تاثیر بر فراوری و مصرف کالاهای آلاینده، انتخاب می شوند.

خودرو نیز مانند هر کالای دیگر، یک پایه اقتصادیاتی و منبعی برای کسب درآمد دولت محسوب می شود اما به دلیل پیامد بیرونی منفی خودرو (خودرو در کنار مطلوب بودن برای مصرف کنندگان و سودآوری برای فراوریکنندگان خودرو، برای جامعه هزینه های نیز در پی دارد. هزینه های اجتماعی پیامد بیرونی منفی خودرو ناشی از آلودگی هوا، آلودگی صوتی و به خطر افتادن سلامت افراد در پی حوادثی است که براثر استفاده از خودرو رخ می دهد)، هدف دولت از بستن اقتصادیات بر خودرو، اثرگذاری بر میزان مصرف آن است.

اقتصادیات بر خودرو در تقسیم بندی اقتصادیات ها، به صورت اقتصادیات های مستقیم (بر درآمد) یا غیرمستقیم (بر مصرف یا بازار) است؛ که در طبق نظر کنندگان مجلس، در کشور ما برای خودروها اقتصادیات مستقیم در نظر گفته شده است.

انواع اقتصادیات بر خودروها در دیگر کشورها

در کشورهایی همچون اتریش، آلمان، انگلیس، ایتالیا، هلند، یونان و… نیز برای خودروها اخذ اقتصادیات تعریف شده است. در این کشورها اقتصادیات بسته شده بر خودرو در دو دسته اقتصادیات بر مالکیت خودرو و اقتصادیات سالانه بر خودرو قابل تعریف است. اقتصادیات بر مالکیت نیز به دو صورت دریافت می شود؛ اقتصادیات هنگام خرید یا مبادله خودرو که در بیشتر کشورها، سیستم اقتصادیات بر ارزش اضافه کرده است. همچنین پرداخت اقتصادیات ثبت خودرو نیز وجود دارد که میزان و درصد آن در کشورهای مختلف، متفاوت است.

بطور مثال در اتریش سه دسته اقتصادیات بر خودرو بسته می شود که پایه، نرخ و همچنین معافیت های آن به دست دولت مرکزی معین و به طور سالانه دریافت می شود.

یا در آلمان، اقتصادیات بر خودرو به صورت سالانه توسط دولت مرکزی معین می شود اما منافع و درآمد حاصل از آن، در اختیار مسئولان منطقه ای قرار می گیرد و پرداخت کنندگان آن،مالکان خودروهای ثبت شده ای هستند که از زمان ثبت خودرو تا هنگام از رده خارج شدن آن، مشمول پرداخت اقتصادیات هستند.

نحوه محاسبه اقتصادیات بر خودرو در کشورهای دیگر

در انگلیس نیز دولت اقتصادیات بر خودرو را با نام عوارض انتخابی خودرو از کسی که از خودرو استفاده می نماید، دریافت می نماید و پایه برقراری این اقتصادیات، افزایش درآمد دولت برای تامین اقتصادی تعمیر و ساخت جاده های جدید است.

اما در کشور ایتالیا، اقتصادیات بر خودرو بر پایه قدرت موتور برحسب کیلووات محاسبه می شود و اقتصادیات را کسی می پردازد که خودرو به نام وی ثبت شده باشد. بدین ترتیب برای خودروهای تا قدرت 53 کیلووات مبلغ 150 یورو و برای خودروهای با قدرت بیش از 53 کیلووات، به ازای هر کیووات مازاد، سه یورو اضافه می شود.

در جمهوری ایرلند نیز اقتصادیات بر ثبت خودرو براساس مبنای جم موتو و قیمت خودرو از مالکان خودرو به صورت دو قسط طی سال، دریافت می شود.

به گزارش ایسنا، در ایران نیز همانطور که اشاره شد، اقتصادیات بر خودروها برای خودروهای لوکس بسته شده و معیار این لوکس بودن، ارزش بالغ بر یک میلیارد تومانی خودرو در نظر گرفته شده است.