نخستین همایش ملی روز جهانی پنبه، در کاشمر برگزار می گردد - مجله گوگل ایرانی

به گزارش گروه اجتماعی خبرنگاران، به نقل از دبیرخانه همایش ملی روز دنیای پنبه، 30 کشور عضو انجمن بین المللی پنبه براساس درک صندلی این محصول در کشاورزی، صنعت و اقتصاد دنیا، که از آن به عنوان طلای سفید یاد می شود؛ هفتم ماه اکتبر (مقارن با 15 مهرماه) را برای نخستین بار روز دنیای پنبه نامیده اند و اولین اجلاس بین المللی پنبه را نیز با همکاری انجمن مذکور، سازمان تجارت دنیای (WTO) و سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (FAO) در همین تاریخ در ژنو سوییس برگزار می نمایند.

براساس این گزارش، همایش ملی روز دنیای پنبه در راستای طرح ارائه شده از سوی دکتر رزم حسینی استاندار خراسان رضوی با عنوان مثلث اقتصاد مقاومتی، با همکاری وزارتخانه های جهاد کشاورزی و صنعت، معدن و تجارت و نیز مرکز آموزش عالی کاشمر و حمایت گروه سرمایه گذاری دماوند و کارخانجات نساجی کاشمر به عنوان مشخص های اقتصاد مقاومتی در منطقه ترشیز کهن برگزار می شود.

هدف از برگزاری این همایش ملی، تبیین برنامه های وزارت جهاد کشاورزی در حوزه پنبه و ایجاد هماهنگی در زنجیره صنعت پنبه بوده و محور های آن شامل توسعه کشت وفراوری پنبه با ارتقای کیفیت محصول، بهبود فناوری و انتقال دانش به مزرعه، آنالیز زنجیره ارزش از مزرعه تا صنعت، بازرگانی و اقتصاد پنبه و درنهایت نوسازی و توسعه صنایع اصلی و جانبی پنبه است.

بنا بر این گزارش، مجمع تشخیص مصلحت نظام، معاونت توسعه روستایی و مناطق محروم ریاست جمهوری، مجلس شورای اسلامی، صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران، سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی و فرمانداری شهرستان های کاشمر، بردسکن و خلیل آباد از دیگر حامیان این همایش ملی یک روزه هستند که با حضور مدیران وزارتخانه های کشاورزی و صمت در سراسر کشور، نمایندگان مجلس شورای اسلامی و شرکت های فعال در بخش کشت وصنعت در حوزه پنبه و صنایع وابسته و نیز مدیران، اندیشمندان، محققان، کارشناسان، فعالان و صاحب نظران بخش دولتی و خصوصی برگزار خواهد شد.

از مثلت اقتصاد مقاومتی تا کشت و صنعت پنبه

به گفته علیرضا رزم حسینی استاندار خراسان رضوی، سه ضلع مثلت توسعه مبتنی بر اقتصاد مقاومتی کارگزاران حکومتی، سرمایه گذران و کارآفرینان و نمایندگان مجلس شورای اسلامی هستند که ائمه آدینه نیز به عنوان ناظران عالی در درون آن جای دارند. برای اجرای این طرح، استان خراسان رضوی به 12 منطقه تقسیم شده و 84 مشخص مالی در میانه مثلث به عنوان کارآفرین عهده دار این مناطق شده اند که 80 درصد آن ها را فعالان بخش خصوصی تشکیل می دهند و طبق برنامه تا 100 مورد افزایش خواهند یافت. گروه سرمایه گذاری دماوند و کارخانجات نساجی کاشمر نیز در زمره مشخص های مالی منطقه ترشیز کهن شامل کاشمر و کوه سرخ، بردسکن و خلیل آباد هستند که در این چارچوب تفاهم نامه هایی را با مسئولان استانی و محلی منعقد نموده اند.

بر این اساس، برگزارنمایندگان این همایش ملی در جهت برداشتن گامی مؤثر به سوی خودکفایی در فراوری و فرآوری پنبه به عنوان محصولی استراتژیک در کشور و در منطقه استان خراسان رضوی، برگزاری نخستین همایش ملی روز دنیای پنبه را در دستور کار خود قرار داده اند.

محمدرضا اورانی رییس سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی، در این باره می گوید: خراسان رضوی از مناطقی است که از دیرباز میزبان کشت پنبه بوده و ما امیدواریم این حرکت باعث شود وزارتخانه های تصمیم گیر و تأثیرگذار در حوزه کشت پنبه و صنایع مربوط به آن، با هم افزایی خود، موجب رونق فراوری و اشتغال بیشتر شوند و افزایش حمایت از فراوری ملی و قشر روستایی، کشاورزان و صنعتگران این حوزه را در سیاست گذاری ها لحاظ نمایند.

به گفته وی، استان خراسان رضوی با سطح زیرکشت 24525 هکتار پنبه مقام اول سطح کشت را درکشور دارد؛ این محصول در 21 شهرستان استان کشت می شود و سالانه حدود 50 هزارتن فراوری دارد که قسمت اعظم آن درکارخانجات پنبه پاک کنی استان تصفیه شده و قسمتی از وش فراوریی نیز به سایر استان ها حمل می شود. در استان خراسان رضوی، تعداد 20 کارخانه پنبه پاک کنی وجود دارد که کار تصفیه وش های فراوریی استان را بر عهده دارند. در سال 97 تعداد 52275 عدل به وزن 8420 تن محلوج محصول این کارخانه های پنبه پاک کنی بوده که در صنایع ریسندگی داخلی مورد استفاده قرار گرفته است.

وابستگی بیشتر صنایع به فرآورده های پنبه

رییس سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی با اشاره به تاریخچه محصول پنبه بیان می نماید: کشت پنبه به منظور استفاده از الیاف آن در حدود سه هزار سال قبل از میلاد مسیح رایج بوده است. کشت آن در ایران نیز به دوره هخامنشیان باز می شود.

وی می افزاید: پنبه گیاهی زراعی است که به دلیل قابلیت استفاده از تمام قسمت های این گیاه در صنایع مختلف واشتغال زایی آن و وابستگی بیشتر صنایع به فرآورده های این محصول ازمهم ترین گیاهان گروه صنعتی محسوب می شود.

اورانی ادامه می دهد: خصوصیات ویژه الیاف پنبه باعث شده است به رغم توسعه سریع و فراگیر الیاف مصنوعی، الیاف پنبه همچنان حدود 48 درصد از مصرف دنیای را به خود اختصاص دهد و حتی در بعضی موارد هیچ فرآورده دیگری، قابلیت جایگزینی با آن را نداشته باشد. علاوه بر اهمیت پنبه در صنایع نساجی، این محصول در بین نباتات روغنی مقام دوم را در دنیا داراست و کنجاله باقی مانده آن پس از روغن کشی نقش مناسبی در تغذیه دام دارد. همچنین بیش از 50 نوع فرآورده مختلف از محصول پنبه به دست می آید که در صنایع مختلف کاربرد دارد؛ بنابراین از نظر اشتغال زایی و ارزش افزوده محصول بسیار حائز اهمیت است، به طوری که دارای بیشترین اشتغال زایی در بین محصولات زراعی و ارزش افزوده 10 برابری است. این ویژگی ها همراه با افزایش روزافزون جمعیت بشر، باعث شده است پنبه در بین گیاهان زراعی از اهمیت خاصی برخوردار باشد و به همین دلیل، توجه به افزایش فراوری آن در درجه اهمیت بالایی قرار گرفته است.

کاهش فراوری پنبه در ایران و اقدامات به نژادی

بنا بر آمار های موجود، فراوری محصول پنبه سال به سال در کشورمان کاهش یافته است که دلایل گوناگونی دارد. صنایع وابسته نیز به دلیل نوسانات فراوری و تکنیک پایین و نداشتن انسجام کامل، کارایی و بازده مالی لازم را نداشته اند. از این رو، حفظ سطح کشت موجود نیازمند بازنگری فرایند های این بخش است.

رییس سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی در این باره می گوید: ازجمله اقدامات مهم به نژادی درخصوص فراوری پنبه، تکثیر و فراوری ارقام مختلف پنبه شامل ورامین، ارمغان، ساجدی، خورشید، شایان و خرداد در سطح استان بوده است تا کشاورزان با توجه به شرایط بتوانند رقم مناسب منطقه خود را کشت نمایند. این در حالی است که تا یک دهه گذشته صرفا رقم ورامین در اختیار کشاورزان استان بود. عمده بذر پنبه مورد کشت در استان نیز به صورت بدون کرک است که این بذور در تنها کارخانه کرک زدایی فعال کشور واقع در شهرستان کاشمر فراوری می شود. بر این اساس، کارخانه لینترگیری کاشمر نقش موثری در فراوری بذر برای کشت مکانیزه دارد، به طوری که بدون کرک گیری امکان کشت مکانیزه وجود ندارد.

وی می افزاید: تا یک دهه قبل عمده بذر پنبه استان در منطقه ترشیز شامل کاشمر، خلیل آباد و بردسکن فراوری می شده است، اما امروزه فقط مجموعه کشاورزی استان قدس در انابد شهرستان بردسکن فراوری بذر دارد.

برنامه های وزارت جهاد کشاورزی برای پنبه

توسعه کشت نشایی پنبه و استفاده از سیستم های نوین آبیاری و معرفی ارقام زودرس پنبه از برنامه های وزارت جهاد کشاورزی درراستای کاهش مصرف و افزایش بهره وری آب بوده است.

اورانی در این خصوص یادآور می شود: پنبه از گیاهان زراعی است که نقش مهمی در تناوب غلات دارد و به دلیل ریشه عمیق باعث بهبود تهویه در خاک می شود که افزایش عملکرد غلات را به دنبال دارد.

وی اضافه می نماید: چرخه کامل فراوری بذر و بخش بازرگانی و ریسندگی پنبه در استان از ویژگی های منحصر به فرد این محصول است، اما به نظر می رسد پیوند هرچه بیشتر زنجیره های این محصول از مزرعه تا فراوری پوشاک و مصارف جانبی از سایر قسمت های این گیاه می تواند به پایداری این محصول یاری کند. از این رو، در راستای حمایت های آموزشی از پنبه کاران، برنامه آموزشی روزمزرعه با هدف بیان آخرین دستاورد های علمی و تحقیقاتی، کشت مکانیزه و برداشت مکانیزه برگزار شده و سایت های الگویی و کانون های یادگیری نیز در سال 1398 ایجاد شده است.

یادآور می شود: در حاشیه اولین همایش ملی روز دنیای پنبه که در منطقه ترشیز کهن (کاشمر، بردسکن، خلیل آباد، کوهسرخ) برگزار می شود، نمایشگاه جانبی نیز با حضور فعالان بخش های بذر، سموم، کود، اتحادیه های فعال در حوزه پنبه و نساجی و سازندگان ماشین آلات کشاورزی با هدف معرفی تکنولوژی های زنجیره فراوری برگزار می شود.

اولین همایش ملی روز دنیای پنبه روز 15 مهرماه از ساعت 8 تا 17 در محل سالن سرو شهرستان کاشمر برگزار شده و این شهرستان میزبان مدیران ارشد وزارتخانه های صنعت، معدن و تجارت، وزارت جهاد کشاورزی، نمایندگان مجلس شورای اسلامی و سایر میهمانان ملی در این حوزه خواهد بود.