هشدار تورمی از فراوری به مصرف - مجله گوگل ایرانی

به گزارش خبرنگاران، شاخص قیمت فراوری نماینده در فصل تابستان نسبت به فصل گذشته 27.2 درصد رشد داشته است. این بالاترین رشد ده سال اخیر در شاخص مذکور به حساب می آید. اما این رکورد تورمی چه اثراتی را می تواند به رفاه جامعه و سطح عمومی قیمت ها انتقال دهد؟

شاخص قیمت فراوری نماینده معیاری از قیمت مواد اولیه، کالاهای واسطه ای و فراوری نهایی کارخانه محسوب می گردد. برای مقایسه دقیقتر شرایط قیمت ها همیشه یک سال را به عنوان سال پایه در نظر میگیرند تا رشد قیمت ها به طور صحیحی ارزیابی گردد. با توجه به اینکه سال 1390 به عنوان پایه محاسبات تورمی، لحاظ شده است، بنابراین تغییرات قیمت ها نسبت به این سال معرف وضع قیمتی هر شاخص خواهد بود.

پل بین تورم فراوری و مصرف

اما این شاخص قیمتی چه ارتباطی با شاخص قیمت مصرف نماینده دارد؟ تورم مصرف نماینده از جمله شاخص هایی است که به وسیله نمایان کردن وضع قیمتی جامعه در یک مقطع تعیین به نوعی نشانی از رفاه افراد جامعه را در خود دارد. اکنون آیا می توان از تورم فراوری نماینده تورم مصرفی جامعه را نیز در انتهای فصل پاییز و نیمه دوم سال تخمین زد؟

در شرح ارتباط تورم در بخش فراوری و مصرف، تا به امروز مقالات متعددی نوشته شده است. بعضی از مقالات به علیت یک طرفه میان شاخص فراوری نماینده و مصرف نماینده معتقدند و یک رابطه دوسویه بین این دو شاخص می بینند. در عین حال ارتباط تورم های مذکور می تواند هم از سمت تقاضا و هم از سوی عرضه باشد. اما در نهایت در مقاله ای که در سال 94 در پژوهشکده پولی و بانکی به چاپ رسیده معیاری دقیق از رابطه این دو متغیر عنوان شد.

این مطالعه نشان می دهد که بخشی از سبد تورم فراوری نماینده، می تواند خاصیت پیش نگر برای تورم مصرفی جامعه را داشته باشد. این بخش از سبد، جزو اقلام مشترک میان این دو شاخص نباید باشد. در واقع، کالاهای سرمایه ای و واسطه ای در بخش فراوری می توانند نقش پیش نگر برای تورم مصرف نماینده را بازی نمایند، اما کالاهای نهایی خیر.

در سبد فراورینماینده، 5 گروه اصلی وجود دارد که اقلام 2 بخش کشاورزی و صنعت ضریب همبستگی بیشتری با سبد مصرف نماینده دارد. از آن طرف در 3 گروه معدن، برق و خدمات همبستگی بین سبد فراورینماینده و مصرف نماینده به حداقل می رسد و تغییرات شاخص قیمت این 3 گروه می تواند شرحی از تورم مصرف نماینده در دوره های بعدی بدهد.

در بخش فراوری نماینده، تورم نقطه به نقطه بخش معدن به سطح 69.1 درصد رسیده که بالاترین حد تورمی در میان بخش های فراوریی فصل تابستان بوده است. تورم سالانه این بخش نیز 44 درصد محاسبه شده است که در مقایسه باسایر بخش ها میزان بالایی دارد.

چنانچه آنالیز خود را دقیقتر کنیم می بینیم که تورم فصلی بخش خدمات نیز رکورد جدیدی را رقم زده است. رشد فصلی 13.8 درصد، دومین رکورد تورم فصلی در 6 سال گذشته محسوب می گردد که نکته قابل توجهی است.

ضلع سوم این مثلث، یعنی فراوری برق نیز با تورم سالانه 22.7 درصدی، رکورد بالاترین رشد سالانه تورم را از سال 94 تا به امروز ثبت نموده است.

در این میان رشد بخش کشاورزی که جزو اقلام مشترک به حساب می آید، کمتر از بخش های دیگر بوده است. تورم فصلی این بخش 12.2 و در حالت نقطه به نقطه 21.9 درصد محاسبه شده است.

اما تورم در بخش صنعت که دیگر شلع مشترک بین شاخص مصرف نماینده و فراوری نماینده است، با حد 37 درصد بالاترین رشد ماهانه را در میان بخش های فراوریی به نام خود ثبت نموده است. در میان زیرگروه های تورمی این بخش استخراج زغال سنگ با رشد فصلی 50 درصد بیشترین تورم فصلی را در مقایسه با سایر زیرگروه های تابستان امسال داشته است.

در نهایت ثبت رکوردهای مختلف در بخش های معدن، برق و خدمات که جزو اقلام غیرمشترک با شاخص مصرف نماینده به حساب می آیند هشداری جدی را در رابطه با تورم مصرف نماینده صادر می نماید.

طبق مطالعات اجرا شده، در این حالت افزایش قیمت مواد واسطه ای و سرمایه ای در فراوری سبب می گردد که در ادامه کالاهای نهایی و سبد خانوار نیز رشدی قابل توجه را تجربه کند.

چنانچه تورم بالایی نیز در پاییز امسال ثبت شده است. شاخص قیمت مصرف نماینده در مهر ماه 7 درصد و در آبان ماه 5.2 درصد رشد را بر خانوارهای کشور متحمل نموده است. تورم نقطه ای نیز در دومین ماه پاییز به 46.4 درصد رسیده است. چنانچه تورم فراوری همچنان بخواهد پیشران تورم مصرف نماینده باشد، احتمالا رشد قیمتی بیشتری در سبد مصرفی خانوارها مشاهده گردد.

در همین خصوص حداقل پیش بینی های تورمی تا انتها امسال در محدوده 50 درصد قرار داشت که شرایط تورم فراوری نماینده نیز این احتمال را قوی تر می نماید.