چرا همکاری با چین در دنیای اینترنت مهم است - مجله گوگل ایرانی

با ما همراه باشید و با تورهای چین از شگفت انگیزترین کشور دنیا دیدن کنید بر روی دیوار چین سلفی بگیرید، از قصر ممنوعه دیدن کنید و در خیابان شانگهای پیشرفته ترین آسیا قدم بزنید.

یکی از این کشورها که دیدگاه لزوم فعالیت های مشارکتی کشورها در فضای مجازی را دنبال می نماید چین است. این کشور طی سال های اخیر در کنفرانس های جهانی اینترنت، دیدگاه های خود را در این خصوص ارائه نموده و نسبت به رویه تهاجمی، خصمانه و استعمارگرایانه آمریکا در فضای مجازی انتقاد داشته است.

چین به تازگی گزارشی با نام ایجاد جامعه ای با آینده ای مشترک در فضای سایبر با همکاری گروهی را که در سال 2019 در کمیته سازماندهی کنفرانس جهانی اینترنت ارائه نموده بود، بازنگری نموده است؛ در این سند بر دستیابی به توسعه مشترک، همکاری در زمینه تأمین امنیت سایبری، حرکت به سوی زمامداری مشترک و بهره مندی مشترک کشورها از مزایای اینترنت و فضای مجازی تاکید شده است. متن این سند پیش از این در خبرنگاران منتشر شده است.

به دلیل رویکرد مدنظر در این سند و با توجه به برنامه های ایران برای همکاری بلندمدت با چین، پرداختن به مساله همکاری دو کشور در حوزه اینترنت در ذیل این سند، خالی از لطف نیست.

در همین زمینه محمدصالح جوکار نماینده مجلس گفته است که در پیش نویس سند همکاری 25 ساله ایران و چین، موضوع اینترنت ملی تحت عنوان همکاری دو کشور در جهت توسعه فضای مجازی قید شده است.

در این میان این سوال مطرح می گردد که همکاری ایران با چین برای برون رفت از استعمار اینترنت آمریکایی در چه موضوعاتی باید پیگیری گردد و چه راهکارهایی مدنظر قرار گیرد تا منافع کشور در این همکاری تأمین گردد.

حکمرانی اینترنت کاملاً در اختیار آمریکا است

سید مسعود شریفی آینده پژوه و کارشناس فضای مجازی در مصاحبه با خبرنگاران، بایدها و نبایدهای همکاری استراتژیک ایران و چین در عرصه اینترنت و فضای مجازی را تشریح کرد و با اشاره به استعمار و انحصار فعلی آمریکا در بخش زیرساخت های اینترنت و ارائه خدمات گفت: کشورهای مختلف نگران موضوع انحصار آمریکا در زیرساخت های ارائه اینترنت هستند. برای مثال امانوئل مکرون رئیس جمهور فرانسه دو سال پیش با تاکید بر اینکه نباید فقط دو رویکرد اینترنت آمریکایی و اینترنت چینی در جهان وجود داشته باشد، از کشورهای عضو اتحادیه اروپا خواست رویکردشان را در این باره تغییر داده و رویکردی جدید در زمینه اینترنت پیش بگیرند. چرا که اروپا هم باید ارائه دهنده اینترنت باشد.

شریفی با اشاره به اینکه اینترنت کابلی در جهان به شدت تحت کنترل چند شرکت قوی آمریکایی در سیلیکون ولی است، ادامه داد: حتی مؤسسه آیکان که مدیریت واگذاری نام های دامنه و آدرس های پروتکل اینترنت را برعهده دارد، به شدت آمریکایی است. در حالی که ظاهراً یک شرکت حاکمیتی چند ملیتی و مستقل به نظر می آید اما کاملاً آمریکایی است و تصمیماتش تحت تأثیر مستقیم وزارت بازرگانی آمریکا قرار گرفته است.

این آینده پژوه فضای مجازی با بیان اینکه حکمرانی اینترنت کاملاً آمریکایی است و تصمیم گیری های آیکان نیز مستقل از آمریکا نیست، گفت: انحصار در زیرساخت ارائه اینترنت توسط آمریکا به شدت مشهود است. به همین دلیل کشور چین خواهان مهیا شدن بستری برای ایجاد سازمان پروتکل های اینترنت زیر نظر سازمان ملل شده است.

ایران همکاری با چین را در 3 بخش دنبال کند

شریفی با بیان اینکه چین خودش یکی از توسعه دهنده های اصلی اینترنت است و به عنوان رقیب آمریکا در حکمرانی اینترنت، سعی دارد خود را مطرح کند، گفت: چین میخواهد متناسب با فرهنگ و نیازهای بومی خود، سند حکمرانی بر اینترنت را ارائه کند و در این زمینه اقدامات مهمی انجام داده است. از این رو همکاری ما با چین می تواند در 3 بخش قطعات الکترونیکی و چیپ ست ها، اینترنت ماهواره ای و تجهیزات مخابراتی 5G دنبال گردد.

وی با بیان اینکه در حوزه قطعات الکترونیکی و چیپ ست ها، به دلیل تحریم هایی که آمریکا علیه چین روانه نموده، این کشور به سمت فراوری قطعات رفته و حرف برای گفتن دارد، اضافه کرد: ایران نیز با توجه به اینکه به شدت تحت تحریم آمریکا است، می تواند با پیوستن به چین، مساله تحریم آمریکا را خدشه دار کند.

شریفی با اشاره به سهم چین از بازار تجهیزات مخابراتی، گفت: یک سوم بازار تجهیزات مخابراتی جهان هم اکنون در اختیار کشور چین است و شرکت های پیشرو در حوزه فناوری 5G نیز چینی هستند.

این کارشناس فضای مجازی با اشاره به اینکه بحث اینترنت ماهواره ای یک بحث پرچالش برای همه کشورها است، شرح داد: هم اکنون شرکت استارلینک آمریکا خدمات اینترنت ماهواره ای ارائه می دهد. ایده این شرکت این است که با ماهواره ها دور جهان بچرخد و اطلاعات بین ماهواره ها و افراد روی زمین را به هم مرتبط کند. البته با توجه به اینکه قیمت اینترنت ماهواره ای فعلاً بالا است، این پروژه هنوز تجاری نشده است.

در زمینه اینترنت ماهواره ای نباید منفعل عمل کنیم

وی با تاکید بر اینکه اینترنت ماهواره ای هیچ حد و مرزی برای انتقال دیتا ندارد و مرز کشورها را به رسمیت نمی شناسد، گفت: اینترنت ماهواره ای، هیچ حکمرانی برای اینترنت نمی پذیرد. این در حالی است که امکان نظارت بر اینترنت ثابت و سیار از گیت وی وجود دارد اما در اینترنت ماهواره ای هیچ نظارت و حکمرانی نمی توان داشت.

شریفی با اشاره به اینکه ما باید در این زمینه رویکرد کاملاً جدی و مقابله ای داشته باشیم و موضع انفعال را پیش نگیریم، اعلام نمود: چین از کشورهایی است که ادعای رقابت با آمریکا را در این حوزه دارد و از این رو چند شرکت برای توسعه سیستم های اینترنت ماهواره ای فعالیت خود را در این کشور شروع نموده اند.

وی با بیان اینکه پیش بینی می گردد که در آینده و با تجاری شدن اینترنت ماهواره ای، کنترلی که در حوزه اینترنت کابلی وجود داشت از بین برود، گفت: در صورت همکاری ایران با چین، می توانیم روی اینترنت ماهواره ای خودمان نقش مؤثری داشته باشیم. به این شکل که بتوانیم با ایجاد یک منظومه ماهواره ای میان چین، ایران و چند کشور همسو به سمت اینترنت ماهواره ای برویم.

این آینده پژوه فضای مجازی گفت: در این راستا باید زمینه را برای انتقال تکنولوژی از چین به ایران و تربیت نیروی انسانی متخصص فراهم کنیم. دانشگاه ها و نهادهای سیاستگذار ما باید وارد مساله اینترنت ماهواره ای شوند و از این رو، رویکرد چین می تواند برای ما ارزشمند باشد. اگر نتوانیم روی منشأ این فناوری اثرگذار باشیم، پیغامدهای منفی آن برای ما بیشتر از پیغامدهای مثبت آن خواهد بود.

آینده اینترنت در فناوری 5G است

شریفی با اشاره به عملکرد چین در حوزه فناوری نسل پنجم ارتباطات (5G) و رویکرد ایران در این حوزه، گفت: همانطور که گفته می گردد، 5G آینده اینترنت است و این آینده فعلاً در اختیار چین است؛ البته آمریکا هم توسعه دهنده مهمی در این حوزه محسوب می گردد و اروپا هم خیلی جدی در این عرصه وارد شده است.

وی با بیان اینکه کشورهای اروپایی از شرکت هواوی چین در این حوزه سرویس می گیرند اما آمریکا شرکت های چینی را در زمینه 5G تحریم نموده است، ادامه داد: آمریکا دلیل این تحریم را آسیب پذیری های امنیتی عنوان می نماید اما آمارهای جهانی فناوری نشان می دهد که وحشت آمریکا از جایی دیگر نشأت می گیرد و اینها بهانه است؛ چرا که می داند در زمینه 5G قدرتی نخواهد داشت و چین را خطر جدی برای از بین رفتن حاکمیت خود می داند.

این کارشناس تاکید نمود: برخلاف اینترنت ماهواره ای، چین در حوزه 5G نقش مهمی دارد و ما باید همکاری با این کشور را در زمینه 5G در دستور کار قرار دهیم. البته باید توجه داشت که نباید در این بازار کاملاً مصرف کننده باشیم. اگر قرار است فقط مصرف کننده فناوری باشیم، آمریکا و چین تفاوتی نخواهند داشت. باید بتوانیم جهت را از مصرف کننده بودن به تحت حاکمیت قرار دریافت، تغییر دهیم.

ما برای ورود تکنولوژی 5G و فرهنگ استفاده از آن آمادگی نداریم

شریفی با بیان اینکه باید در این فضا جهتی را برویم که حکمرانی در 5G را در اختیار داشته باشیم، گفت: این مساله جدی است. باید بتوانیم در حوزه 5G پروتکل ها را مدیریت کنیم؛ توجه به این نکته لازم است که 5G خود به تنهایی یک تکنولوژی نیست و با خودش فناوری های متعددی از جمله هوش مصنوعی، اینترنت اشیا و غیره را به همراه می آورد.

وی با اشاره به اینکه 5G جهانی جدیدی است و فرهنگ جدیدی ایجاد می نماید، اضافه کرد: متأسفانه ما در کشور هنوز برای این فناوری فکری ننموده ایم. وزارت ارتباطات تنها در نقش وزارت سیم کش عمل می نماید و متولی این حوزه تعیین نیست و ما برای ورود تکنولوژی 5G و فرهنگ استفاده از آن آمادگی نداریم. باید بدانیم که اگر در این حوزه فکری نکنیم به شدت ضربه می خوریم. باید یک ایده استراتژیک برای آینده این بخش داشته باشیم و آن را با چین پیش ببریم.

این کارشناس با اشاره به نداشتن حاکمیت در حوزه فضای مجازی به دلیل نبود ایده استراتژیک و آینده محور در کشور گفت: مطالعه عملکرد کشورهای دیگری مانند ترکیه و عربستان در حوزه حاکمیت فضای مجازی نشان می دهد که در این کشورها فعالیت پلتفرم ها کاملاً تحت قوانین تعیینی دنبال می گردد و محتوای قابل انتشار، به شدت رصد می گردد. اما ما در کشور به هیچ عنوان این سطح از حاکمیت را نداریم و اگر در حوزه 5G نیز منفعل عمل کنیم، مسائل این بخش چند برابر می گردد.

وی با اشاره به لزوم همکاری با چین در حوزه خدمات پایه و کاربردی گفت: ما در حوزه خدماتی مانند پلتفرم، هیچ حکمرانی در کشور نداریم. باید به سمت بومی سازی این خدمات حرکت کنیم. در این راستا می توانیم از حیث انتقال تکنولوژی با کشور چین که خود توسعه دهنده جدی این بخش است، وارد همکاری شویم.

حکمرانی داده محور جایگزین حکمرانی دولت ها می گردد

این آینده پژوه فضای مجازی با بیان اینکه در آینده حکمرانی داده محور جایگزین حکمرانی دولت ها می گردد، گفت: با توجه به توسعه و ارائه خدمات پایه کاربردی مانند موتور جستجو، پیغام رسان، پلتفرم ها توسط آمریکا، این کشور در این حوزه به شدت انحصارگر است و از خدمات رایگانی که در اختیار ما می گذارد، دیتا جمع آوری می نماید تا برای آینده حکمرانی داده محور مورد استفاده قرار دهد. از آنجایی که چین این موضوع را نپذیرفته برای خود خدمات پایه کاربردی مانند پیغام رسان و موتور جستجوی بومی راه اندازی نموده است. اما ما همچنان تحت این انحصار آمریکایی قرار داریم.

این کارشناس به موضوع فناوری هوش مصنوعی به عنوان یکی دیگر از الزاماتی اشاره نمود که ایران باید در زمینه آن با کشوری مانند چین وارد همکاری گردد.

همکاری در حوزه هوش مصنوعی، از نان شب هم واجب تر است

وی گفت: هوش مصنوعی در 4 لایه اینترنت هوش مند، هوش مصنوعی بیزینس، هوش مصنوعی ادراکی و هوش مصنوعی خودمختار در جهان مورد استفاده قرار می گیرد. آنالیز ها نشان می دهد که تا انتها سال 2018 کشور چین به غیر از موضوع مربوط به بیزینس، در سایر موارد در جهان رتبه نخست را به خود اختصاص داده است. این کشور برای هوش مصنوعی سرمایه گذاری بسیاری انجام داده و هم اکنون یک رقابت جدی میان آمریکا و چین در حوزه هوش مصنوعی دیده می گردد.

به گفته شریفی، چین در حوزه هوش مصنوعی نقشه راه های متعددی دارد و تا 2030 بیش از 3 درصد GDP این کشور صرف منابع انسانی هوش مصنوعی می گردد.

وی گفت: ما نیازمند تدوین سند استراتژیک با چین در حوزه هوش مصنوعی هستیم. چرا که در غیر این صورت چند سال دیگر، گدای هوش مصنوعی خواهیم بود و هیچ کشوری این فناوری را در اختیار ما نمی گذارد.

این کارشناس تاکید نمود: در آینده نزدیک، جنگ کشورها در جهان با موشک های پیشرفته اتفاق نمی افتد و ربات ها وارد این کارزار می شوند. به همین دلیل رابطه ما با چین در حوزه هوش مصنوعی، از نان شب هم واجب تر خواهد بود.

وی با اشاره به تکنولوژی هایی مانند رباتیک، پرینتر و به طور کل تمامی تکنولوژی های مربوط به انقلاب صنعتی چهارم که از دل هوش مصنوعی بیرون می آید، تاکید نمود: چین در این حوزه پیشگام است و همکاری بلندمدت با این کشور، در شرایطی که بتوانیم محیط دانشگاهی خود را با این فناوری ها تطبیق داده و متخصص در این حوزه تربیت کنیم و انتقال فناوری داشته باشیم، بسیار مؤثر خواهد بود.