آزمایش خون جدیدی که یک نوع سرطان مغزی مرگبار را در یک ساعت شناسایی می نماید - مجله گوگل ایرانی

این روش نو از تمام آزمایش ها و نشانگرهای موجود برای تشخیص گلیوبلاستوما با دقتی عالی پیشی می گیرد. پژوهشگران بر سادگی این آزمایش تاکید نموده اند.

این پیشرفت به وسیله تیمی از دانشمندان آمریکایی و استرالیایی به سرپرستی پژوهشگران دانشگاه نوتردام (University of Notre Dame) در ایالات متحده حاصل شده است. اگرچه این روش هنوز کاملاً بی عیب و نقص نیست، اما گامی مهم به سمت پیشرفت در تشخیص بیماری ها به شمار می آید.

تشخیص نشانگرهای زیستی مرتبط با سرطان مغز

این آزمایش بر اساس شناسایی نشانگرهای زیستی جهش یافته در خون، به نام گیرنده های فاکتور رشد اپیدرمال (EGFRs) انجام می گردد. این گیرنده ها در بعضی سرطان ها، از جمله گلیوبلاستوما، بیش از حد بیان می شوند. این نشانگرهای زیستی درون وزیکول های خارج سلولی (extracellular vesicles) یافت می شوند؛ این وزیکول ها بسته های کوچکی هستند که حاوی پروتئین ها، لیپیدها و مواد ژنتیکی از سلول های اصلی خود هستند.

یکی از مهندسان زیست مولکولی در دانشگاه نوتردام شرح می دهد که وزیکول های خارج سلولی یا اگزوزوم ها (exosomes)، نانوذراتی منحصر به فرد هستند که به وسیله سلول ها ترشح می شوند. این ذرات بزرگتر از مولکول ها بوده و بار الکتریکی ضعیفی دارند. فناوری ما به طور خاص برای این نانوذرات طراحی شده است و از ویژگی های آن ها به نفع خود استفاده می نماید.

روش تشخیص و عملکرد آن

برای شناسایی مولکول های آزاد شده از سلول های تومورهای سرطانی، پژوهشگران یک بیوچیپ فوق حساس را در یک نمونه خون پلاسما قرار دادند. این چیپ که کمتر از 2 دلار هزینه دارد، دارای حسگری کوچک به اندازه یک توپی اتوماتیک است. در این چیپ، واسطی حیاتی وجود دارد که حاوی آنتی بادی هایی است که به اگزوزوم های حاوی EGFRs جهش یافته جذب می شوند.

هنگامی که این گیرنده های جهش یافته به بیوچیپ متصل می شوند، در محلول پلاسما تغییر ولتاژ رخ می دهد که بار الکتریکی منفی بالایی ایجاد می نماید و این نشانه احتمالی سرطان است.

در آزمایش های صورت گرفته، این بیوچیپ بر روی نمونه های خون 20 بیمار مبتلا به گلیوبلاستوما و 10 فرد سالم آزمایش شد. در هر آزمایش، از یک چیپ جداگانه استفاده شد. در نهایت، این آزمایش با دقت بالایی حضور نشانگرهای زیستی سرطان را شناسایی کرد و نتایج آن با اندازه P-value بسیار پایین همراه بود که نشان دهنده قابلیت تکرارپذیری بالای آزمایش است. P-value (اندازه پی) یک شاخص آماری است که نشان می دهد نتایج به دست آمده در یک آزمایش یا مطالعه تا چه حد می تواند به علت شانس و تصادف باشد.

اگر اندازه P-value بسیار کوچک باشد (معمولاً کمتر از 0.05 یا 0.01)، این نتیجه به این معنا تفسیر می گردد که احتمال کمی وجود دارد که نتایج به دست آمده به علت شانس باشد و در نتیجه، فرضیه صفر رد می گردد. این معمولاً به این معناست که اثر مشاهده شده احتمالاً واقعی است. اما اگر اندازه P-value بزرگ باشد، نمی توان فرضیه صفر را رد کرد و نتایج به دست آمده ممکن است صرفاً به علت شانس باشد.

این سنسور تحت تأثیر دیگر ذرات یا مولکول های دیگر قرار نمی گیرد. این ویژگی، این فناوری را در شناسایی بیماری ها حساس تر از دیگر روش ها می نماید.

چالش ها و آینده این روش تشخیصی

با وجود نتایج امیدوارکننده، هنوز بعضی چالش ها در استفاده از این روش وجود دارد. گیرنده های جهش یافته (EGFRs) نه تنها با گلیوبلاستوما بلکه با دیگر بیماری ها مانند سرطان های کولورکتال نیز مرتبط هستند. بنابراین، مثبت شدن آزمایش به معنی وجود گلیوبلاستوما به طور صد در صد نیست.

به علاوه، بعضی از بیماران مبتلا به گلیوبلاستوما ممکن است دارای EGFR جهش یافته باشند، یا بعضی دیگر انواعی از این بیماری را داشته باشند که از این گیرنده ها نشأت نمی گیرند. این بدان معناست که این آزمایش قادر به تشخیص همه موارد احتمالی گلیوبلاستوما نیست و بعلاوه نمی تواند به طور قطعی بگوید که یک فرد به چه نوع سرطانی مبتلا است، محل دقیق آن در بدن کجاست یا بیماری در چه مرحله ای واقع شده است.

برای توسعه یک آزمایش خاص تر، تیم پژوهشی احتیاج دارد تا گروه های بزرگ تری از بیماران مبتلا به گلیوبلاستوما را تحلیل کند تا تعیین کند چه نشانگرهایی در خون آن ها باعث تمایز از دیگر بیماران می گردد.

به نظر می رسد این آزمایش برای غربالگری یا آغاز تشخیص بسیار مناسب باشد.