موانع ملایر در ثبت جهانی منبت چیست؟ - مجله گوگل ایرانی

هنر دستی منبت ملایر در اردیبهشت سال 96 به ثبت ملی رسید و برای بیش از 8 هزار هنرمند به صورت مستقیم و بیش از 25 هزار هنرمند به صورت غیرمستقیم، اشتغالزایی کرده است. در حال حاضر حدود 70 درصد از تولید مبلمان منبت کشور به این منطقه اختصاص داشته و این هنر دستی در راه جهانی شدن است. اما چهار عامل اصلی زیر، موانعی را پیش روی ثبت جهانی این هنر دستی قرار می دهند:

• نبود نمادی از منبت در هیچ کدام از میادین شهر
• نقش کمرنگ بانوان در صنعت منبت
• ایرانی نبودن بسیاری از طرح ها و الگو گرفتن از نقوش وارداتی
• استفاده از دستگاه سی ان سی

دستگاه سی ان سی یا همان دستگاه کپی حکاکی تصاویر روی چوب که حدود 70 تا 80 درصد از کار طراحی روی چوب را به جای هنرمندان انجام می دهد نه تنها اصالت این هنر را خدشه دار کرده، بلکه شهر ملی منبت را زیر سوال می برد. این در حالی است که استادکاران این شهر مدعی شده اند که تعداد این دستگاه ها بسیار محدود بوده و مانعی برای ثبت جهانی منبت به شمار نمی فرایند.

رضا زهره وند، یکی از استادکاران صنعت منبت، منبت کار نمونه و کارآفرین شهر ملی منبت در این باره گفته است:

یک دستگاه سی ان سی می تواند 25 کارگر را بیکار کند، اما این دستگاه ها هنوز در بازار مبل ملایر وارد نشده و تنها در چند کارگاه بزرگ در شهرک صنعتی مبلمان که در حجم انبوهی تولیدات دارند، از این دستگاه استفاده می شود. علاوه بر این کسانی که کاربلد نیستند و تخصصی در هنر منبت ندارند، از دستگاه سی ان سی استفاده می کنند، اما کیفیت تولیدات آن ها هرگز به کیفیت مبلمان منبت نمی رسد.

او در ادامه افزود:

بالای 98 درصد از منبت کاران ملایر در بازار مبل ملایر، تولیدکننده هستند و نمایشگاه دارند. تولیدات آن ها کار دست است، اما در شهرک صنعتی مبلمان از هر چهار یا پنچ کارگاه، یک کارگاه دستگاه سی ان سی دارد.

مهدی محمودی، نائب رئیس انجمن تولید و صادرکنندگان منبت همدان در این باره گفته است:

برندسازی، یک ضرورت برای شهر ملی منبت است که می توان در پی آن مبلمان منبت تولید دست را در بازار فروش، با عرض بالاتری قیمت گذاری کرد. هرچند جلوی پیشرفت فن آوری را نمی توان گرفت و از تجهیزاتی مانند رویه کوبی و رنگ کاری می توان بهره گرفت. امسال استادکاران و منبت کاران ماهر برای یک دوره آموزشی 6 ماهه به کشور ایتالیا اعزام می شوند که لزوما با دستگاه سی ان سی نیز کار می کنند.

او در ادامه بیان نمود:

مبلمان منبت کار دست، در صادرات و بازارهای بین المللی خواهان بیشتری دارد، اما تولیداتی هم که با دستگاه سی ان سی ساخته می شوند در نهایت باید با دست پرداخت شوند.

اسماعیل مرادی، دارنده بزرگ ترین کارگاه شهر ملی منبت که تولیداتش به شهرها و استان های بزرگ کشور صادر می شود، نظری غیر از این دارد. او گفت:

کسانی که می گویند سی ان سی تهدیدی برای منبت است، هیچگونه تخصصی در این کار ندارند و الفبای منبت را هم آموزش ندیده اند. آموختن هنر منبت حداقل به چهار سال وقت نیاز دارد، اما حدود 10 سال است که قشر جوان، تمایلی به آموختن و یادگیری این هنر ندارد.

ابراهیم جلیلی، رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری ملایر معتقد است که منبت اجرا شده روی مبلمان از نوع گل درشت است و امکان کپی برداری آن از طریق دستگاه سی ان سی بسیار بالا است؛ در حالی این که این دستگاه به سختی می تواند نقش ها و منبت ریز و سوزنی را کپی برداری کند. منبت ملایر علاوه بر مبلمان روی تابلوهای هنری، محراب، عصا و قلیان نیز حک می شود و برگزاری دوره های آموزشی، ارائه تسهیالت، حمایت از منبت کاران در قالب بیمه و ارائه سایر مشوق ها، اساسی ترین راه چاره برای جلوگیری از ورود سی ان سی است.

منبع عکس: ایرنا