پسرِ بی آرزو در آخر خط - مجله گوگل ایرانی

به گزارش شهفرایند، رضا معروف بود؛ چون هفت سال پیش در برنامه ماه عسل شرکت نموده بود. از آرزوهایش نگفته بود؛ چون اصلا آرزویی نداشت. رضا پس از هجده سالگی، مدتی در خانه اشتغال لب خط از زیرمجموعه های جمعیت امام علی (ع) یعنی در کارگاه خیاطی، مشغول به کار شد. به گفته اطرافیان رضا، او برای تغییر زندگی خود ایستاد، کوشش کرد و به تدریج به نقطه اتکا و الگویی سالم برای دیگر بچه ها و نوجوانان خانه ایرانی تبدیل شد. رضا، به عنوان یک استعداد، در حال درخشیدن در عرصه هنر نیز بود و در آثار هنری گروه تئاتر خانه ایرانی لب خط ایفای نقش نموده بود. همین ها نشان می دهد که رضا نسبت به زندگی ناامید نبوده است؛ بلکه کوشش می نموده تا روی پای خود بایستد. تا بتواند پیشرفت کند. با این حال او حالا دیگر نفس نمی کشد.

محله لب خط رضاهای زیادی دارد

سوسن مازیارفر، مسئول خانه ایرانی لب خط، جزئیات بیشتری از زندگی رضا روایت کرد: رضا بعد از مرگ مادرش حال مساعدی نداشت. مادر او دو سال پیش در بیمارستان به علت یک بیماری جان باخت. مرگ او شوک عظیمی را به رضا داد. با این حال رضا دغدغه های ذهنی بسیار زیادی داشت؛ مهم ترین آن شرایط محله لب خط بود. فقر، اعتیاد و بچه های که تحت هیچ حمایتی نیستند، رضا را آشفته نموده بود. همیشه می گفت نمی خواهم از این محل بروم، می خواهم این محله امن گردد. می خواهم با خواهر و برادر و دوستانم در این محله با امنیت کامل زندگی کنم؛ اما هیچ وقت صدایش شنیده نشد. مانند رضا بسیارند. محله لب خط رضاهای زیادی دارد. اینکه وقتی کسی مرد تازه بخواهیم صدای او را بشنویم، درست نیست.

به دغدغه های امثال رضا توجه بیشتری کنیم

مازیارفر قهرمان در ادامه صحبت هایش می گوید: اینکه بخواهیم بعد از این چنین حوادثی یادمان بیفتد فردی را ببینیم، صدایش را بشنویم و مرتب از او و دغدغه هایش حرف بزنیم درست نیست. کاش به جای این کار وقتی امثال رضا زنده هستند، به سراغ شان برویم. به دغدغه هایشان رسیدگی کنیم. رضا باهوش بود. با وجود سختی های بسیار زیادی که کشیده بود ولی روی پای خود ایستاد. محکم بود. افکار عظیم داشت. او وقتی نفس می کشید، قهرمان بود. حالا هم مثل او زیاد است. فقط یک نهاد نمی تواند به این مسائل امثال رضا رسیدگی کند باید همه دست به دست هم دهند تا بتوان از این گونه فاجعه ها جلوگیری کرد. بارها گفته ایم این بچه ها به دیده شدن و شنیده شدن احتیاج دارند. همان زمان که رضا زنده بود، تمام علاقه اش بازیگری بود. بارها از بازیگران بسکمک خواستیم که سر تمرین های هنری نوجوانان و جوانان بااستعداد لب خط حاضر شوند، کار آنها را ببینند ولی کسی نیست.

کسی صدای رضا را نشنید

رضا به علت دو بار اقدام به خودکشی اش و همچنین سختی ها و مسائلی که داشت، تحت اقدامات درمانی و حمایتی لازم از طریق متخصص بود. از او همه جوره حمایت می شد: ما دغدغه های رضا را می دانستیم. اما کاش صدایش بیشتر شنیده می شد. همه مسائل از عهده یک نهاد مدنی که حیاتش دائم در خطر است، برنمی آید. هنگامی که به بضاعت اندک خود برای حمایت از تنها 6 هزار کودک در سراسر ایران می نگریم، طاقت دل مان طاق می گردد. از میلیون ها حاشیه نشینی که نمی توانیم و وسع مان نمی رسد کنارشان باشیم. حجم معضلات محله لب خط شوش نیز مانند دیگر محلاتی که خانه های ایرانی در آنها واقع شده، بسیار شدید و وخیم است. فعالان اجتماعی باسابقه می دانند سطح آسیب ها در محلات حاشیه اغلب به اندازه ای عمیق است که گاه حتی با سال ها مددکاری و پیگیری شرایط بچه ها و نوجوانان زخم خورده از فقر و اعتیاد و آشوب و خشونتِ رایج در محله، امکان تغییر در سرنوشت شان میسر نمی گردد. حاشیه نشینانی که بنا بر آمار رسمی، بیست میلیون نفر هستند. بچه هایی که از بطن مادر، معتاد به جهان می آیند، شناسنامه ندارند، مدرسه نمی فرایند، از شش یا هفت سالگی به خطرناک ترین کارها اشتغال دارند. به همین دلیل باز هم مانند تمام دو دهه فعالیت خود با صدای بلند تکرار می کنیم که امدادرسانی به تعداد معدودی از آسیب دیدگان حاشیه، گر چه شرط انسانیت ماست، اما چاره نهایی کار نیست.

از لب خطی ها حمایت کنید

او در ادامه صحبت هایش می گوید: خانه ایرانی لب خط با حدود 30 نیروی داوطلب، به بیش از صد کودک و نوجوان آسیب دیده یا در معرض آسیب خدمات ارایه می دهد. اما همین حالا بیش از سیصد کودک و نوجوان رنجدیده دیگر در این محله شناسایی شده اند که در معرض اعتیاد، انواع بیماری، انواع شدیدترین کودک آزاری، ازدواج های اجباری و در معرض فروش هستند، اما خانه ایرانی ظرفیت پذیرش آنها را ندارد. از چهره های شناخته شده فرهنگ و هنر و ورزش کشورمان مرتب خواسته ایم اگر چه اطلاع رسانی در مورد دردها و اتفاقات تلخ ضرورتی است اجتناب ناپذیر، تبدیل شدن شرایط زندگی بچه ها در مناطق حاشیه به این دغدغه عمومی می تواند از فجایع بسکمک جلوگیری کند؛ به عنوان مثال ما بارها فریاد زده ایم که بچه های این محله ها نمی توانند در کلاس های آنلاین شرکت نمایند. گوشی ندارند. خانواده ای ندارند که از آنان حمایت نمایند. باید پایگاه های مستقر در محل حضور داشته باشند. باید زندگی این بچه ها را نظارت نمایند. آنالیز نمایند. از آنها حمایت نمایند. مثلا اگر فرزندی پدر یا مادرش یا هر دویشان به زندان افتاد، از او حمایت مستمر داشته باشند. این مسائل فقط وظیفه یک نهاد نیست. بارها فریاد زده ایم باز هم می گوییم، اجازه ندهیم مثل رضا بچه ها و فرزندان مان را از دست بدهیم. تغییر زندگی این بچه ها کار بسیار پیچیده ای نیست. کار سختی نیست. فقط کمی حمیت و همدلی می خواهد. امید می رود رسانه ها به جای استقبال و پیوستن به فضای زرد، با مسئولیت پذیری هر چه بیشتر، رویکرد عمیق تر و مستقل تری در ورود به رخدادها و مسائل و آسیب های اجتماعی داشته باشند. توقع داریم که نهادها و ارگان هایی که در قانون برای آنها وظیفه ای در حوزه بچه ها و آسیب های اجتماعی تعریف شده، حضور بامطالعه و دائمی در این محلات داشته باشند.

واکنش ها به مرگ پسر بی آرزو

مرگ رضا سوال ها و جنجال های زیادی را به همراه داشته است. نخستین واکنش را احسان علیخانی داشت؛ مجری معروف صداوسیما که هفت سال پیش با رضا گپ وگفتی داشت.

احسان علیخانی در پست اینستاگرامی اش نوشت: درد اینجاست که درد را نمی توان به کسی حالی کرد. خبری شوکه نماینده و این میزان سنگین برای همه ما که او را دیده بودیم و از دلش خبر داشتیم. رضا 7 سال پیش مهمان ماه عسل شد. وقتی قرار شد موضوع بچه ها کار، برای اولین بار در تلویزیون مطرح گردد، رفقای جمعیت امام علی(ع) که در زمینه بچه های کار فعالیت می کردند. آنها دنبال تحصیل و آموزش شان بودند. برای همین گروه ما را با تعدادی از این بچه ها آشنا کردند. مستندی ساخته شد و بچه های جمعیت با کسب اجازه از خانواده ها، تعدادی از بچه ها را به برنامه آوردند تا همه دردهای زیر پوست شهر را ببینیم و کاری بکنیم. چه کسانی که مسئولیت قانونی دارند و چه انسان هایی که از دست شان کاری برمی آید. رضا جمله معروف آرزویی ندارم چون وقت نکردم بهش فکر کنم را در برنامه گفت. همه دیدند و آن روز، تعداد زیادی پیگیر کمک و کمک او و امثال او شدند و رضا را پیدا کردند. چند روز بعدش، مهمان ویژه برنامه عید فطر شد و گفت آرزو دارم از این محله برویم.

رضا با بچه های خانه ایرانی لب خط کار می کرد. با کلی آرزوی جدید و عشق، تا مادرش به طور ناگهانی از جهان رفت و او دچار شوک و غمی سنگین شد. دو بار دست به خودکشی زد و خانه ایرانی لب خط، رضا را کامل تحت نظر مددکار و روانشناس قرار داد. او قول داده بود هر وقت فکر خودکشی به ذهنش خطور کرد با مددکار صحبت کند. دوباره رضا آغاز کرد به درس خواندن و تمرین تئاتر. حتی بازی در چند تئاتر در خانه لب خط و کارکردن تا جایی که خودش دستگاهی بخرد و درآمدی بهتر داشته باشد. رضا ازدواج کرد؛ در سن کم و با دختری کم سن تر و باز بحرانی جدید برای او. عکس های رضا در زمین فوتبال و اجرای تئاتر و محل کار نشان می دهد که عشق و امید به آینده در او زنده بود. البته هنوز مراجع قانونی علت فوت را رسما اعلام ننموده اند. به دلایل حفظ حریم خصوصی و اخلاق، حتی رفقای خانه ایرانی لب خط هم نمی توانند از مسائل رضا و پیرامونش حرفی بزنند و باید در این داغ، شریک شد و گریست. چقدر در آن سال ها تحت فشار بودیم که چرا این قدر تلخ و غمگین شده برنامه؟! چرا از درد و رنج می گویید؟! رفقا می دانید چقدر بچه هایی شبیه رضا در همین شهر زندگی می نمایند؟!

دغدغه های رضا

حالا باید به این سوالات پاسخ داد. رضا دغدغه داشت. مهم ترین دغدغه اش هم محله شان بود؛ شرایط بسیار اسفبار محله لب خط. چرا باید خواهر و برادر و دوستانم در همچین محله پرخطری زندگی نمایند. این عظیم ترین دغدغه فکری رضا بود.

رضا از ابتدای هجده سالگی، در یکی از خانه های اشتغال جمعیت حضور می یافت. او در محیطی صمیمی و دوست داشتنی، کنار چند نفر از بهترین دوستان هم محله ای اش، به کار خیاطی می پرداخت.

از آینده ناامید نبود

رضا دغدغه تأمین هزینه های زندگی خواهر و برادر کوچک ترش را داشت. جمعیت امام علی(ع) درباره مرگ پرحاشیه رضا چنین می گوید: رضا در شرف تشکیل خانواده نیز بود. او دچار این نگرانی شد که محتمل است خانه اشتغال هم تعطیل گردد. به همین دلیل از خانه اشتغال رفت و در پرسکاری مشغول به کار شد. هر چند درباره علت مرگ رضا ما صاحب نظر نیستیم و پزشکی قانونی باید نظر دهد، اما در هر صورت باید گفت رضا روزهای خوبی را پشت سر می گذاشت. از آینده خود ناامید نبود. البته اینکه می گوییم روزهای خوب نسبی است. این روزهای خوبِ رضا، نسبت به روزهای بسیار بدی است که هر روز بر بی شمار کودک و نوجوان محلات حاشیه می گذرد. همچنین در زمینه شغلی نیز شرایط رو به پیشرفتی داشت؛ به طوری که در همین دی ماه، با پس انداز خود و به صورت قسطی، یک دستگاه پرس از صاحبکار خود خریده بود تا درآمدش را افزایش دهد. در ادامه این بیانیه آمده است: در صحبت ها و رفتارهای رضا در این مدت، هیچ علایم حادی دیده نمی شد. از طرف دیگر، پس از دومین اقدامش به خودکشی با مربی داوطلبی که پدرانه و برادرانه چهار سال کنارش بود، عهد بست که هر زمان حالش نامساعد بود، هر ساعتی از شبانه روز با او تماس بگیرد و صحبت کند. همیشه به این پیمان خود وفادار بود. اما روزی که از جهان رفت، مربی هیچ پیغام یا تماسی از رضا نداشت. درواقع در این چند روزِ تلخ، به یاد می آوریم تمام دفعاتی را که فرزندان مان را در بحرانی ترین لحظات، به لطف تقدیر یا شانس، به هنگام یافتیم و از لبه پرتگاه خودکشی نجات شان دادیم.